Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının çevrelediği bir iç deniz olan Akdeniz, salt kıyılarında köklenip gelişen temel bilimler, yazı ve teoloji ile değil aynı zamanda Mısır, Minos, Hitit, Miken, Fenike, Hellen, Roma, Doğu Roma, Selçuklu ve Osmanlı gibi dünya tarihinin akışına yön veren uygarlıklara ev sahipliği yapmış olmasıyla da özgün bir tarihsel öbek oluşturmaktadır. Bu uygarlıklardan, Mısır ve Hitit imparatorluklarının Doğu Akdeniz limanlarına ve hammadde yataklarına kimin egemen olacağını belirlemek amacıyla giriştikleri M.Ö. 1286 yılında ger­çekleşen Kadeş Savaşı, aynı zamanda 20. yüzyıl tarihini biçimlendiren savaşların da gerekçe­leri arasında yer almaktadır. Bu ardzamanlı gelişim süreci kendi içerisinde öylesine derin tezatlar barındırmaktadır ki; uzmanlar bir yanda çok uluslu tüm savaşların; öte yanda ise felsefe, bilim ve üç büyük semavi din gibi etki alanı Akdeniz’in sınırlarını aşarak tüm insanlık tarihinin birikimini oluşturan ortak belleğiyle karşılaşmaktadırlar. Gerçekten de söz konusu ortak belleğin nasıl ve hangi yöntemlerle analiz edilebileceği, bugün disiplinlerarası uygarlık tarihi araştırmaları yapan kurumların başlıca ilgi alanlarından birini oluşturmaktadır.

Bu bağlamda Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü, tüzüğünde belirtilen işlev, amaç ve ilkelere uygun olarak, Anadolu’nun bu ardalan içerisindeki konumunun kavranması ve ‘Akde­nizlilik’ kimliğinin sosyal, kültürel ve tarihsel köklerini araştırarak bu alandaki bilgi birikiminin kurumsallaştırılmasına hizmet edecek Akdeniz Eskiçağ Araştırmaları Anabilim Dalı’nın açılma­sını zorunlu görmektedir. Açılması planlanan anabilim dalının araştırma alanını merkezinde Anadolu Akdenizi’nin yer aldığı Akdeniz Havzası oluştururken; bölgede ilk yerleşimlerin kurul­masından Geç Antikçağ’a değin geçen süreç onun tarihsel derinliğini teşkil edecektir. Akdeniz Eskiçağ Araştırmaları Anabilim Dalı söz konusu mekan ve zamansal çerçeve içerisinde inter­disipliner bir akademik birim olarak kurulacaktır. İlgili anabilim dalı, araştırma, uygulama ve li­sansüstü eğitim-öğretim faaliyetlerini eskiçağ tarihi, sosyoloji, nümizmatik, arkeoloji, epigrafi ve sanat tarihi gibi bilim dallarında uzmanlaşmış akademisyenlerce hazırlanarak sunulan ders programı ile gerçekleştirecektir.

Akdeniz Eskiçağ Araştırmaları Anabilim Dalı, bağlam ve süreç odaklı tüm disiplinler için temel işlevine sahip olacaktır. Doğa Bilimleri alanında çevre-ekoloji; Sosyal Bilimler alanında tarih, arkeoloji, epigrafi, nümizmatik, demografya, coğrafya, teoloji, toplum bilim, kültür bilim ve halk bilimi gibi farklı disiplinlerden gelen araştırmacılar için Akdeniz Havzası’nın iktisadi, idari ve beşeri yaşamının çok katmanlı ve kronikleşmiş sorun alanlarının derinlemesine kavran­masına olanak sunacaktır. Lisansüstü eğitim ve öğretim programları aracılığıyla Türkiye coğ­rafyası perspektifinde, günümüz Akdeniz Havzası’nın tarihsel ve kültürel gelişim evrelerini derinlemesine analiz edebilecek, çalışmalarıyla bölgenin süregelen sorun alanlarının tespiti ve çözüm arayışlarına katkı sağlayabilecek uluslararası nitelikte uzman/bilim insanları yetiştire­cektir.